گزیده ای از بیانات رهبر معظم انقلاب در باره «اصول رقابت سیاسی"عبارتنداز :

الف) بایدها
1- رقابت انتخاباتی در چهارچوب نظام باشد

این انتخاباتها یکى از بزرگترین محسّناتش این است که از رکود جلوگیرى می‌کند. بهترین شکل ادامه یک نظام اجتماعى این است که در عین ثبات، تحول داشته باشد. رکود بد است و ثبات خوب است. ثبات یعنى استقرار؛ یعنى این چهارچوب، این هندسه، در جاى خود محفوظ باشد، مستقر باشد، ریشه دار باشد؛ در عین حال در داخل این چهارچوب، تحولات، مسابقات و رقابتها وجود داشته باشد. این بهترین شکل است که کشتى نظام در دریاهاى توفانى بتواند بدون دغدغه حرکت کند. «و هى تجرى بهم فى موج کالجبال»؛ این درباره کشتى نوح است. کشتى حرکت می کند، در بین امواج گوناگون هم هست؛ لیکن این امواج سهمگین نمی توانند استقرار او را از بین ببرند. این استقرار بایست وجود داشته باشد. البته در درون این استقرار، در درون این چهارچوب، تحول وجود دارد. بنابراین همه تحولات باید در چهارچوب باشد. اگر چنانچه کسى وارد میدان رقابت انتخاباتى و مسابقه انتخاباتى بشود، اما بخواهد چهارچوب را بشکند، او از قاعده نظام خارج شده است، از قواعد حرکت انتخاباتى خارج شده؛ این غلط است، این درست نیست. باید همه چیز در چهارچوب نظام باشد. این چهارچوب، قابل تغییر نیست. (1388.12.06)

2- به قانون اساسی و خط امام پایبند باشید

در مسئله انتخابات و غیر انتخابات، همه باید تسلیم رأی قانون باشند؛ در مقابل قانون تمکین کنند. آن حوادثی که در سال 88 پیش آمد ــ که برای کشور ضرر داشت و ضایعه آفرین بود ــ همه از همین ناشی شد که کسانی نخواستند به قانون تمکین کنند؛ نخواستند به رأی مردم تمکین کنند. ممکن است رأی مردم برخلاف آن چیزی باشد که منِ شخصی مایل به آن هستم؛ اما باید تمکین کنم. آنچه که اکثریت مردم، اغلبیت مردم آن را انتخاب کردند، باید همه تمکین کنند؛ همه باید زیر بار بروند. خوشبختانه سازوکارهای قانونی برای رفع اشکال، رفع اشتباه، رفع شبهه وجود دارد؛ از این راهکارهای قانونی استفاده کنند. این که وقتی آنچه که اتفاق افتاده است، برخلاف میل ما شد، مردم را به شورش خیابانی دعوت کنیم ــ که این در سال 88 اتفاق افتاد ــ یکی از خطاهای جبران ناپذیر است. این تجربه ای شد برای ملت ما، و ملت ما همیشه در مقابل چنین حوادثی خواهد ایستاد.(1392.01.01) آن کسانى که نظام، اسلام، قانون اساسى و امام را قبول دارند، باید به میدان رقابت بیایند؛ منتها رقابت سالم و نه رقابت لجوجانه و عنادآمیز.(1392.1.1)

3- مرزها با دشمن کمرنگ نشود

انتخابات مال ملت ایران است، مال جمهورى اسلامى است، مال اسلام است؛ مرزهای شان را با دشمن مشخص و متمایز کنند. من بارها به بعضى از افراد سیاسى که فعالیت‌هایى دارند و گاهى یک مخالف خوانی‌هایی می‌کنند، تذکر داده ام، نصیحت کرده ام؛ گفته ام مواظب باشید مرزهاى میان شما و دشمن کمرنگ نشود؛ پاک نشود. مرز وقتى کمرنگ شد، احتمال اینکه کسانى از این مرز عبور کنند یا دشمن از این مرز عبور کند و بیاید این طرف یا دوست و خودى غافل شود و از مرز عبور کند و برود به دامن دشمن، زیاد خواهد بود. مرزها را روشن کنید؛ مشخص کنید.(1386.10.19)

4- با کرامت رفتار کنید

در انتخابات با کرامت رفتار کنند همه؛ چه آنهایى که نامزد می‌شوند، چه آنهایى که طرفدار آن‌هایند، چه آنهایى که مخالف با بعضى از نامزدها هستند. جناح‌هاى مختلف کشور، بداخلاقى و بدگویى و اهانت وتهمت و این حرفها را مطلقاً راه ندهند. این از آن چیزهایى است که اگر پیش بیاید، دشمن از او خوشحال می شود.(1389.10.19)

5- با مخالفان خود حرف بزنید و استدلال کنید

یکى از خصوصیات امیرالمؤمنین در ممشاى سیاسى‌اش این بود که با دشمنان خود و مخالفان خود با استدلال حرف می‌زد و استدلال می‌کرد. در نامه هایى که حتّى به معاویه نوشته است - با اینکه دشمنى بین معاویه و امیرالمؤمنین شدید بود، در عین حال او نامه می نوشت، اهانت می کرد، حرفهاى خلاف می گفت - استدلال می کرد بر اینکه روش تو غلط است. با طلحه و زبیر که آمدند با امیرالمؤمنین بیعت کردند - اینها به عنوانى که می‌خواهیم عمره برویم، از مدینه خارج شدند، رفتند به طرف مکه. امیرالمؤمنین مراقب بود، از اول هم گفت که اینها قصدشان عمره نیست. رفتند و کارهایى کردند؛ حالا تفاصیلش زیاد است - حضرت این‌جور می‌فرماید: «لقد نقمتما یسیرا و ارجأتما کثیرا»؛ شما یک چیز کوچک را وسیله و مایه اختلاف قرار دادید، این همه نقاط مثبت را ندیده گرفتید؛ دم از دشمنى می‌زنید، دم از مخالفت می‌زنید. با اینها متواضعانه امیرالمؤمنین حرف می‌زند، توضیح می‌دهد؛ می‌گوید: من دنبال دشمن نمی گردم.(1388.06.20)

6- در میدان سیاست صادقانه عمل کنید

این سلوک سیاسى امیرالمؤمنین است. وقتى نگاه می‌کنیم، مى بینیم که این سلوک سیاسى عیناً با رفتار معنوى آن بزرگوار، همخوان و قابل تطبیق است. و امیرالمؤمنین در همه جا، همان على بن ابىطالبِ برجسته وممتازى است که دنیا نظیر او را ندیده است. پایه همه خیرات در جامعه، تقواست. تقواى فردى؛ یعنى هر کس بین خود و خدا سعى کند از جاده صلاح و حق تخطى نکند و پا را کج نگذارد. تقواى سیاسى؛ یعنى هر کس که در کار سیاست است، سعى کند با مسائل سیاسى صادقانه و دردمندانه و از روى دلسوزى برخورد کند. سیاست به معناى پشت هم اندازى و فریب و دروغ گفتن به افکار عمومى مردم، مطلوب اسلام نیست. سیاست یعنى اداره درست جامعه؛ این جزو دین است. تقواى سیاسى، یعنى انسان در میدان سیاست، صادقانه عمل کند.(1381.01.16)

7- به امنیت ملی پایبند باشید

تقواى خدا به این است که فریب دشمن را نخوریم و تسلیم تحمیل دشمن نشویم. دشمن مى خواهد بین ما اختلاف بیندازد. دشمن آرزو مى کند که بین مسئولان اختلاف باشد. دشمن آرزو مى کند که در ایران جنگ داخلى باشد. دشمن نمى تواند ببیند که جمهورى اسلامى توانسته است این کشور را امن و آرام نگه دارد. در هرجایى و به هر بهانه اى، چه جهالت کسى یا کسانى، چه غرض ورزى کسى یا کسانى، اگر ماجرایى درست کند که امنیت را به هم بزند، دشمن خوشحال مى شود.(1379.1.26) همه نامزدهاى انتخابات و همه هوادارانشان، خودشان را در مقابل توطئه احتمالى دشمن مسئول امنیت بدانند. انتخابات را متهم نکنند؛ کسى آب به آسیاب دشمن نریزد؛ در تبلیغات، القای فضاى اختلاف و ناامیدى نشود، تا ان شاءا... انتخابات خوبى داشته باشیم.(1390.11.14)

8- انتخابات را وسیله اى براى ناامیدی دشمن کنید

جناحهاى مختلف، جریانهاى مختلف، گرایشهاى مختلف، با شوق و ذوق و علاقه مندى همه عواملشان را بسیج کنند و انتخابات را به عنوان یک هدف عالى، هدف خوب، هدف شیرین مورد توجه قرار بدهند و به دعوا و جنجال و اهانت و پنجه به روى هم کشیدن قضایا را نکشانند. انتخابات را وسیله اى بکنید براى اینکه دشمنان را ناامید بکنید و ان شاءا... این انتخابات هم مثل بقیه انتخابات ها مایه عزت روزافزون اسلام باشد.(1386.06.31)

9- بر سر خدمت رقابت کنید

انتخابات می تواند مایه اتحاد باشد؛ می تواند تشجیع کننده به سرعت عمل و پیشرفت باشد؛ با رقابت مثبت. هر گروهى سعى کنند براى خدمتگزارى به این ملت، سهم متناسب با خودشان را که لایق خودشان می دانند، به دست بیاورند؛ هیچ اشکالى ندارد. این رقابت مثبت به جامعه نشاط می بخشد، ما را زنده دل می کند، روح جوانى را بر جامعه ما حاکم می کند. (1386.7.21)

10- انصاف را رعایت کنید

رقابتها را منصفانه کنند، حرفها را منصفانه کنند، از جاده انصاف خارج نشوند. خب، به طور طبیعى هر نامزدى حرفى دارد و حرف مقابل خود را رد می‌کند؛ این رد و ایراد فى نفسه اشکالى ندارد؛ اما مشروط بر اینکه تویش بى انصافى نباشد، کتمان حقیقت نباشد. میدان براى همه باز است؛ بیایند در میدان انتخابات خود را بر مردم عرضه کنند. اختیار با مردم است؛ مردم هر جورى که فهمیدند، تشخیص دادند، هوشیارى آنها به آنها کمک کرد، ان شاءا... همان جور عمل خواهند کرد.(1388.01.01)

11- فقط آنچه می توانید انجام دهید به مردم بگویید!

من از نامزدهاى انتخاباتى خواهش مى کنم در تبلیغات، حرفهاى واقعى بزنند و کارهایى که مى توانند انجام دهند و آنچه واقعاً عقیده شان هست، آن را به مردم بگویند. مردم را آزاد بگذارند تا هرکس را خواستند، انتخاب کنند. (1382.11.24)

ب) نبایدها
1- وجهه کشور را تخریب نکنید

گروههاى مختلف، جناحهاى مختلف، سیاست‌ها و جهت‌گیری هاى مختلف، در مقابله با دشمن، باید با هم باشند و کارى نکنند که دشمن سوء استفاده کند. اختلاف سیاسى مانعى ندارد؛ اختلاف نظر مانعى ندارد؛ مبارزات انتخاباتى به شکل سالم، مانعى ندارد؛ اما خراب کردن یکدیگر، خراب کردن چهره کشور اشکال دارد.(1371.01.15)

2- ذهنیت مردم را تخریب نکنید

خراب کردن ذهن مردم و چهره مسئولان دلسوز، اشکال دارد. ایجاد سؤال و ابهام در ذهن مردم، اشکال دارد. با وحدت و یکپارچگى، «کأنهم بنیان مرصوص»، مثل یک دژ پولادین، در مقابل دشمن بایستید.( 1371.1.15)

3- برای پیروز شدن به کارهای ظالمانه متوسل نشوید

یکى از خصوصیات سیاست ورزى امیرالمؤمنین این بود که براى پیروز شدن، به ظلم و به دروغ و به کارهاى ظالمانه متوسل نمی‌شد. یک عده اى در اوایل حکومت امیرالمؤمنین آمدند که آقا شما این افرادى که در جامعه هستند - این متنفذین - یک مقدارى ملاحظه اینها را بکن و سهم بیشترى از بیت المال به اینها بده، مخالفت اینها را موجب نشو و دلهایشان را جلب کن! فرمود: «أ تأمرونّى ان أطلب النّصر بالجور»؛ شما می‌خواهید من پیروزى را به وسیله ظلم براى خودم دست و پا کنم؟ «واللَّه لا اطور به ما سمر سمیر و ما أمّ نجم فى السّماء نجما»؛ امکان ندارد امیرالمؤمنین با ظلم، با راه غلط و خطا، با شیوه هاى غیر اسلامى دوست براى خودش درست کند.(1388.06.20)

4- بامخالفان و معارضان خود یک جور رفتار نکنید

یکى از خصوصیات دیگر امیرالمؤمنین این است که رفتارش با مخالفان و معارضان یک جور نیست؛ همه را به یک چوب نمی‌راند. امیرالمؤمنین فرق می‌گذارد بین افراد و جریانهایى، با افراد و جریانهاى دیگر. درباره خوارجِ - البته در مقابل انحراف و انحطاط و توسل به ظواهر دینى - بدون اعتقاد، على ایستاد؛ هم در مقابل معاویه ایستاد - آن‌وقتى که قرآنها را سر نیزه کردند، امیرالمؤمنین فرمود: وا... این مکر است، این خدعه است، این فریب است؛ اینها به قرآن اعتقادى ندارند - هم در آن‌وقتى که خوارج با آن ظواهر دینى، با آن صوت حزین قرآن خوانى در مقابل حضرت قرار گرفتند، حضرت ایستاد. یعنى آنجایى که کسانى بخواهند با ظواهر دینى کار بکنند و پیش بروند، امیرالمؤمنین مى ایستاد؛ حالا چه معاویه بود، چه خوارج بود؛ تفاوتى نمی‌کرد. اما در عین حال یک جور با اینها برخورد نمی‌کرد. ایستادگى بود، اما نصیحت امیرالمؤمنین و رفتار خود او همیشه این بود. لذا فرمود «لاتقاتلوا الخوارج بعدى»؛ بعد از من با خوارج نجنگید؛ جنگ با خوارج نکنید؛ «فلیس من طلب الحقّ فاخطأه کمن طلب الباطل فأدرکه»؛ آن کسى که دنبال حق هست، منتها اشتباه می‌کند - دنبال حق است؛ از روى جهالت، از روى قشرى گرى خطا می‌کند، اشتباه می‌کند - او مثل کسى نیست که دنبال باطل می‌رود و به باطل می‌رسد؛ اینها یک جور نیستند.(1388.06.20)

5- دیگران را تخریب نکنید!

از بداخلاقی‌هاى انتخاباتى باید به شدت پرهیز کنند؛ بدگویى کردن، اهانت کردن، تهمت زدن، براى عزیز کردن خود و یا نامزد مورد نظر خود، دیگران را و رقبا را در چشم مردم خوار کردن، اینها راهها و روشهاى صحیح و اسلامى نیست. رقابت باید باشد؛ رقابت مثبت و پرشور، اما با رعایت موازین اخلاقى.(1386.10.15)

از طرف علاقه مندان به نامزدهاى انتخاباتى گوناگون، بداخلاقی‌هاى انتخاباتى، شایسته ملت ما نیست؛ تهمت زدن آدمهاى مؤمن را، مصونیت دار از لحاظ اسلامى و شرعى را؛ در معرض هتک آبرو قرار دادن در شبنامه ها، در مطبوعات، در پایگاههاى اینترنتى و غیره، این ها اصلاً مصلحت نیست. من به طور جدی از همه کسانى که نسبت به نامزدهاى مختلف علاقه مندى دارند، درخواست می کنم، اصرار می کنم که این علاقه مندى خودتان را از راه تخریب دیگران، اهانت به دیگران، متهم کردن دیگران نشان ندهید. هرچه می خواهید، از نامزد مورد علاقه خودتان تمجید کنید، تعریف کنید؛ اما دیگران را تخریب نکنید. این علامت بدى است.(1386.10.12)

انتخابات یک عرصه ظهور و بروز وحدت ما، عقلانیت ما، شعور ملى ما می تواند قرار بگیرد. بعضى خیال می کنند انتخابات، زمزمه هاى انتخابات، فضاى انتخاباتى، مایه اختلاف است؛ نه، می تواند مایه اتحاد باشد؛ می تواند تشجیع کننده به سرعت عمل و پیشرفت باشد؛ با رقابت مثبت... در همین انتخابات اگر بد عمل بکنیم، به هم بد بگوییم، با هم کینه ورزى کنیم، به یکدیگر تهمت بزنیم، برخلاف قوانین و مقررات رفتار کنیم، می تواند وسیله سقوط و ضعف و انحطاط باشد؛ دست خود ماست؛ امتحان الهى است.(1386.07.21)

6- اختلاف نظر را به تنازع نرسانید

در مردم سالارى اسلامى، گفتگو با عربده کشى و چاقوکشى در بعضى از دموکراسی ها تفاوت دارد. این جا گفتگو مى کنند؛ به قول امام، مثل مباحثه هاى طلبگى. در مجلس و جاهاى دیگر مباحثه کنند، حتّى بر سر مسأله اى دعوا کنند؛ اما کینه از هم به دل نگیرند؛ بعد هم پهلوى همدیگر بنشینند و با هم صحبت کنند. نگذارند اختلاف نظر به تنازع برسد. این تنازع موجب فشل و ضعف قوا خواهد شد. دروغ، اهانت، دستگاه ها یکدیگر را متّهم کردن، شایعه پراکنى، افتراء به رقیب، تحریک عصبیّت‌هاى گوناگون؛ این ها هیچکدام با انتخابات اسلامى سازگار نیست. این خطاب به همه جناحهاست؛ خطاب به اشخاص یا جناح معیّنى نیست؛ این وظیفه همه ماست. همه جناح ها باید این چیز ها را رعایت کنند. همه هم در چارچوب قانون حرکت کنند. (1382.05.15)

7- از وعده های غیر عملى پرهیز کنید

مردم باید توجه داشته باشند که تبلیغات رنگین و متنوع ملاک نیست؛ وعده هاى غیر عملى ملاک نیست... وعده هاى غیر عملى دادن، وعده هاى بزرگ دادن، این ها ملاک نیست؛ باید مردم توجه کنند؛ گاهى علامت منفى هم هست. (1386.10.12)

8- از وعده های خلاف قانون پرهیز کنید

رقابت این نیست که کسانى بیایند براى جلب نظر مردم، وعده هاى خلاف قانون اساسى، خلاف قوانین عادى بدهند؛ این ها نباید باشد. (1390.10.19)

9- خود را با نفی دیگران اثبات نکنید

رقابت این نیست که کسى اثبات خود را متوقف بر نفى دیگرى بداند. (1390.10.19)

10- از بیت المال سوء استفاده نشود

همه دقّت داشته باشند که درست حرکت کنند. کار غیرقانونى نکنند؛ کار غیراخلاقى نکنند؛ سوءاستفاده نشود؛ از بیت المال صرف و خرج نشود؛ از یکدیگر بدگویى نکنند؛ به یکدیگر اهانت نکنند. این ملت هم ملت روشن و متدیّنى است؛ ملتى است که به آرمانهاى انقلاب معتقد است و انقلاب را دوست دارد. انقلاب مى تواند این کشور را نجات دهد. بدانید! اگر ارزشهاى انقلابى فراموش شد، هیچ قدرتى نخواهد توانست مشکلات این کشور را برطرف کند و آن را بسازد. (1374.11.20)

11- در تبلیغات، اسراف نشود

در این تبلیغات، خرج و اسراف هم نشود. بنده گمان مى کنم اگر کسى براى خدا از اسراف در تبلیغات و کارهاى ناباب اجتناب کرد، خداى متعال به او کمک خواهد کرد و او را در مقصودى که دارد، موفّق خواهد گرداند. (1374.11.24)

12- انتخابات ابزار قدرت طلبی نشود

یک مطلب هم خطاب به نامزدهاى محترمى که یا تا حالا اعلام حضور کرده اند یا بعد از این اعلام حضور خواهند کرد، عرض بکنم. کسانى که براى انتخابات خود را نامزد می‌کنند، بدانند که انتخابات وسیله اى است براى بالا بردن توان کشور، براى آبرومند کردن ملت؛ انتخابات فقط ابزارى براى قدرت طلبى نیست. (1388.01.01)

13- از مکر و فریب دوری کنید

در این سیاست ورزى، امیرالمؤمنین یکى از خصوصیاتش این است: از مکر و فریب دور است. در یک جمله اى از حضرت نقل شده که: «لو لا التّقى لکنت ادهى العرب»؛ اگر تقوا دست و پاى مرا نمى بست، از همه آحاد و مکاران عرب، مکر و حیله را بهتر بلد بودم. یک جاى دیگر در مقام مقایسه معاویه با خودش - چون معاویه به دهاء و مکر در حکومت معروف بود - به حسب آنچه که نقل شده، فرمود: «واللَّه ما معاویة بأدهى منّى»؛ معاویه از من زرنگتر نیست. منتها على چه کند؟ وقتى بنا بر رعایت تقوا و رعایت اخلاق دارد، دست و زبانش بسته است. روش امیرالمؤمنین این است. تقوا که نبود، دست و زبان انسان باز است، می‌تواند همه چیز بگوید، خلاف واقع می‌تواند بگوید، تهمت می‌تواند بزند، دروغ به مردم می‌تواند بگوید، نقض تعهدات می‌تواند بکند، دلبستگى به دشمنانِ صراط مستقیم می‌تواند پیدا کند. وقتى تقوا نبود، اینجورى است. امیرالمؤمنین می‌فرماید: من سیاست را با تقوا انتخاب کردم، با تقوا اختیار کردم؛ این است که در روش امیرالمؤمنین، مکارى و حیله گرى و کارهاى کثیف و این چیزها وجود ندارد؛ پاکیزه است. (1388.06.20)

14- تبلیغات باید با فضای پروپاگاندای معمول دنیا تفاوت داشته باشد

فضاى انتخابات، باید فضاى سالمى باشد؛ فضاى تبلیغات، باید با فضاى پروپاگانداى معمول دنیا تفاوت داشته باشد.

امروز در دنیا، دموکراسى، یک دموکراسى حقیقى نیست؛ زیرا فشار تبلیغات پُر زرق و برق توخالى، با سخنان فریب آمیز، آن چنان بر ذهن مردم سنگینى مى کند، که امکان انتخاب درست را به مردم نمى دهد؛ نمى گذارند مردم فکر کنند. هر کس که مقدارى از کارهاى انتخاباتى کشورهاى به اصطلاح دموکراتیک را مشاهده کرده باشد، این معنا برایش واضح است. حرفهایى که مى زنند، وعده هایى که مى دهند، قیافه هایى که مى گیرند، تملقهایى که از بعضى از قشر ها یا گروه ها مى گویند، ارتباطهایى که با جناحهاى خاصى برقرار مى کنند تا نظر آن ها را جلب بکنند، این ها کارهاى سالمى نیست؛ کارهایى است که وقتى در یک مجموعه مردمى انجام گرفت، فضا را مسموم مى کند و قدرت فکر کردن به آن ها نمى دهد.تبلیغ، صحیح و حق است؛ اما با معناى واقعى کلمه، با حفظ حدود شرعى کلمه، به دور از فریب، به دور از کارهاى دروغین و نمایشى، به دور از متهم کردن این و آن. نمى شود ما بگوییم که مسئولان انتخابات، نسبت به این قضیه هیچ مسئولیتى ندارند؛ این شرط سلامت انتخابات است. (1370.09.27)

15- بحث دل آزار «برنده و بازنده» را کنار بگذارید

توصیه این جانب به جریان ها و گروه ها و احزاب سیاسى آن است که بحث دل آزار برنده و بازنده را به کنار بگذارند و به اختلافات دشمن شاد کن دامن نزنند، برنده این انتخابات ملت است و همه کسانى که در انتخابات شرکت داشته اند اعم از آن ها که خود یا نامزد مورد علاقه شان راى آورده یا نیاورده اند، همه برنده اند، بازنده این انتخابات، آمریکا و صهیونیسم و دشمنان ملت ایرانند همه با همدلى به یکدیگر و به دولت خدمتگزار کمک کنید تا گره ها یکى پس از دیگرى گشوده شود.(1382.12.02)